Μαγκαφάς, Θεόδωρος

(12ος-13ος αι.). Βασιλιάς της Φιλαδέλφειας της Μικράς Ασίας (1189-1205). Τοπάρχης αρχικά της Φιλαδέλφειας, στασίασε το 1189 εναντίον του βυζαντινού αυτοκράτορα Ισαακίου Β’ του Αγγέλου και αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς. Όταν ο Ισαάκιος B’ πληροφορήθηκε το γεγονός, οδήγησε τον στρατό του εναντίον του, αλλά δεν κατόρθωσε να καταλάβει τη Φιλαδέλφεια, την οποία ο Μ. χρησιμοποιούσε ως πρωτεύουσά του. Λίγο αργότερα, ο στρατηγός Βασίλειος Βατάτζης κυρίευσε την πόλη, αλλά δεν κατόρθωσε να συλλάβει τον Μ., που κατέφυγε στον σουλτάνο του Ικονίου Καϊχοσρόη. Με τη βοήθεια του τελευταίου στρατολόγησε πολεμιστές και επιδόθηκε σε επιδρομές στο έδαφος της Φρυγίας και της Καρίας. Τελικά, ο Ισαάκιος Β’ κατόρθωσε να πείσει τον Καϊχοσρόη να τον συλλάβει και να του τον παραδώσει. Έτσι ο Μ. φυλακίστηκε σε ένα φρούριο της Μικράς Ασίας. Το 1204, επωφελήθηκε από τη σύγχυση που προκλήθηκε μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους και δραπέτευσε. Αμέσως μετά συγκρότησε στρατό και επιτέθηκε εναντίον του Ερρίκου, του αδελφού του Βαλδουίνου και, αφού τον κατατρόπωσε στο Aδραμύττιο (1205), κατέλαβε και πάλι τη Φιλαδέλφεια. Τον επόμενο χρόνο όμως νικήθηκε από τον Θεόδωρο Α’ Λάσκαρη και η Φιλαδέλφεια προσαρτήθηκε οριστικά στο Βυζαντινό κράτος.